Paardrijden kan vaak veel meer zijn dan een recreatieve bezigheid. Zo is er paardrijden speciaal voor kinderen met een handicap: Equitherapie (Equine Assisted Therapy oftewel therapeutisch paardrijden). Bij therapeutisch paardrijden leren kinderen met hun nieuwe vriend, die hem of haar zijn rug en benen leent, tot een harmonie te komen. Dat betekent dat het kind zijn bewegingen moet aanpassen aan de beweging van het paard. De ruiter moet leren ontspannen, in evenwicht zitten, bepaalde spieren gebruiken en rechtop zitten zonder rugsteun. Voor het kind is het paardrijden een fijne afwisseling en heel anders dan oefenen bij een fysiotherapeut, terwijl toch de coördinatie en het evenwichtsgevoel worden getraind.
Fonds Kind & Handicap draagt het paardrijden voor kinderen met een handicap een warm hart toe. Verschillende aanvragen daartoe zijn inmiddels gehonoreerd. Zo ook aan de Madurodam manege in Den Haag. Wij gingen er langs en hoorden daar het verhaal van Twan. Dat paardrijden therapeutisch voor hem heel goed werkt, ondanks zijn beperkingen, lees je in zijn verhaal.
Twan is 14 jaar en rijdt al sinds zijn 5e bij de Madurodam Manege in Den Haag, in de bosjes van Pex. Twan heeft het Pitt Hopkins syndroom, een zeldzaam syndroom waardoor zijn ontwikkeling uiterst traag verloopt. Naast fysieke beperkingen heeft Twan ook een ernstige vorm van autisme en is zijn spraakvermogen zeer beperkt.
"Twan is het eerste kind in Nederland waarbij de diagnose Pitt Hopkins geconstateerd werd. Best lastig dus, want met zo’n zeldzaam syndroom is nog niet veel bekend over de behandelmogelijkheden en toekomstverwachtingen. De artsen waren niet zo positief en zeiden bijvoorbeeld dat Twan nooit zou leren lopen. Maar niets is minder waar: Twan loopt sinds een jaar of 4 en rijdt zelfs paard en dat gaat hartstikke goed.
“Paardrijden werkt fantastisch voor deze kinderen. Het is zo bijzonder om te zien wat het met ze doet! Aan het begin van de ritjes door het bos zit Twan nog om zich heen te kijken op het paard, neemt de hele omgeving in zich op en reageert op van alles en nog wat. Maar op een gegeven moment wordt hij als het ware helemaal één met het paard en is hij compleet ontspannen.”
Voor een kind als Twan helpt het enorm om een goede spierspanning op te bouwen. Daarom kan Twan nu ook lopen, in tegenstelling tot wat de artsen destijds hebben gezegd. Bovendien geeft het de kinderen een enorme vrijheid. Vaak kunnen de kinderen die in een rolstoel zitten op een gegeven moment vrijwel zelfstandig op het paard zitten, zonder helemaal vastgebonden te zijn. Een enorme vrijheid dus! Daarnaast voelen de paarden haarfijn aan hoe de kinderen zich voelen. Op de één of andere manier worden bepaalde poortjes in de hersenen geopend, waardoor de kinderen zich toch weer verder ontwikkelen.
Natasja werkt sinds een paar jaar niet meer buitenshuis, maar zet zich volledig in voor het gezin. “Ik werkte in een apotheek. Dit is hectisch werk met veel verantwoordelijkheid waarbij er veel klanten aan de balie staan, de telefoon gaat vaak en ondertussen moet je zeer alert zijn bij de uitgifte van medicijnen. Een paar jaar geleden werd het echter teveel om alle ballen hoog te houden met de zorg voor Twan en nog 3 andere kinderen en raakte ik in een burn out. En toen besloot ik dat het voor nu even goed was en heb ik mijn baan opgezegd. Ik ben mij toen in gaan zetten voor de zorg voor Twan en de andere kinderen, ben druk voor de stichting Pitt-Hopkins en kan bijvoorbeeld ook Twan naar de manege brengen.”
Dat Twan nog steeds naar de Madurodam Manege gaat is niet zo vanzelfsprekend. Van zijn 5e tot aan zijn 12e werd Twan op school opgehaald met een busje en ging samen met Dagmar naar de manege. 2 jaar geleden werd Twan te oud om via deze regeling te blijven paardrijden en moest hij stoppen. Natasja was het daar niet mee eens, omdat zij zag hoe goed het paardrijden voor Twan is. Ze besloot te kijken wat de mogelijkheden zijn om Twan zelf op te halen van school en naar de manege te brengen. En dat is gelukt! Elke dinsdag haalt zij Twan op van school, samen met Dagmar die bij hem in de klas zit en ook moest stoppen met paardrijden. Natasja brengt de kinderen naar de manege en loopt met ze de ronde door het bos. En dat is eigenlijk nog specialer, want nu ziet ze met eigen ogen wat het paardrijden met de kinderen doet.
Bernadette is de gedreven leidster achter de Madurodam Manege. Al bijna 40 jaar werkt Bernadette met hart en ziel voor de Madurodam Manege. En elke dag nog geniet ze met volle teugen van de paarden en de kinderen én van wat er gebeurt tussen mens en dier. "Paardrijden werkt allereerst ontspannend. Als je bijvoorbeeld spasmes hebt, voel je op een paard een enorme vrijheid, net als bij zwemmen. Bovendien verbetert de spierspanning enorm, waardoor de kinderen sterk worden en een veel betere houding krijgen".
Maar naast de fysieke component is juist ook het emotionele heel belangrijk. “Paarden zijn zo sensitief, dat is ongelooflijk! Bij paarden hoef je niets, mag je gewoon zijn. En ze voelen heel goed aan hoe een kind zich voelt en spelen daar op in, ze zijn helend voor de mens. Laatst was er een meisje dat een keer kwam kijken. En het is ongelooflijk, maar het paard heeft echt 20 minuten voor het meisje gestaan en het meisje heeft alleen maar aan zijn snuit geaaid. 20 minuten lang stond het beestje stil, het was zo mooi om te zien. Daarom is het ook zo geweldig we geld ontvangen van o.a. Fonds Kind & Handicap, zodat we dat deze kinderen kunnen blijven bieden!"
De Madurodam Manege heeft 14 paarden. Bernadette wordt ondersteund door 4 instructrices en een aantal stagiaires en daarnaast nog ruim 100 vrijwilligers. Die laatste groep is heel belangrijk voor de manege, want zonder hen kunnen de bijzondere ruiters niet voldoende begeleid worden. De manege krijgt inkomsten uit het lesgeld en is verder afhankelijk van donateurs. Bernadette is blij met de warme band met Fonds Kind & Handicap, die al een aantal jaar bestaat. Hoe bijzonder is het dat door een bijdrage van Fonds Kind & Handicap 10 kinderen wel een jaar lang kunnen genieten van de paarden, veilig kunnen bewegen én zich verder kunnen ontwikkelen bij de manege.
Deel dit artikel: